آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید که محصولاتی مانند پفک نمکی، کیک پم‌پم، شکلات، ویفر، تافی و … از کجا آمده‌اند؟ چه کسانی این محصولات را برای اولین بار به ایران آوردند؟ آیا تاکنون چیزی درباره شرکت مینو و خانواده خسروشاهی شنیده‌اید؟ آیا می‌دانستید مدیرعامل استارتاپ اوبر یکی از نوادگان خاندان خسروشاهی است؟
خانواده خسروشاهی از قدیمی‌ترین خانواده‌های صنعتگر ایرانی هستند که از دوره قاجاریه در حوزه اقتصاد و تجارت ایران فعال بودند.
خسروشاهی‌ها از سال ۱۲۸۰ تا ۱۳۵۸ هجری شمسی مؤسس شرکت سرمایه‌گذاری البرز، مالک گروه صنعتی مینو و کارخانه‌های تولید دارو، تولی‌پرس و چندین کارخانه و تجارت‌خانه در ایران بودند. پس از انقلاب نیز برخی از اعضای این خاندان کارآفرین به موفقیت‌ها و سِمت‌های مهمی در خارج از ایران رسیدند.
این خاندان از نسل عجایب در دهه ۴۰ و ۵۰ بودند که پس از پیروزی انقلاب اسلامی تمامی شرکت‌ها و کارخانه‌های‌شان مصادره شد. علی و حسن خسروشاهی، رهبران این خانواده بزرگ، تلاش زیادی کردند تا اموال مصادره شده را پس بگیرند؛ اما موفق نشدند. بنابراین، بعد از مدتی دوندگی در نهایت با ناامیدی ایران را ترک کرده و به کانادا و کشورهای خارجی مهاجرت کردند. در ادامه به معرفی افراد سرشناس این خاندان می‌پردازیم.
در ادامه از این مقاله از آژانس دیجیتال مارکتینگ ویوان به خاندان خسروشاهی خواهیم پرداخت و شما عزیزان با بیوگرافی این خاندان بزرگ نیز آشنا خواهید شد.
علی خسروشاهی، بنیان‌گذار گروه صنعتی مینو
سید علی خسروشاهی در سال ۱۲۹۰ هجری شمسی در شهر خسروشاه تبریز به دنیا آمد. او از پایه‌گذاران نظام فروش و توزیع مدرن در ایران و شاخص‌ترین تولیدکننده محصولات خوراکی در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ بود. در سال ۱۳۳۸، گروه صنعتی مینو با همت علی خسروشاهی و تأسیس شرکت سهامی خاص خوراک ایران شکل گرفت. مینو یک شرکت ایرانی مستقر در خرمدره است که در حال حاضر به‌صورت هلدینگ و زیر نظر شرکت اقتصادی و خودکفایی آزادگان اداره می‌شود و متشکل از ۱۲ شرکت حقوقی مستقل است.
در پاییز سال ۱۳۳۸، علی خسروشاهی توانست پس از جلب رضایت شرکت هنکل (Henkel) آلمان، نمایندگی توزیع تاید (Tide) را بگیرد و به انحصار بازار پودر رخت‌شویی در ایران پایان دهد. او دو پسر به نام حسن و کاظم داشت که مالکیت و مدیریت شرکت مینو را به حسن سپرد و پسر دیگرش، کاظم خسروشاهی، در زمینه صنایع دارویی و بهداشتی فعال بود و شرکت‌های تولید دارو و تولی‌پرس را تأسیس کرد.
ورود اولین ویفر به بازار توسط شرکت مینو
اواخر شهریور سال ۱۳۴۱ برای اولین بار ویفر به بازار ایران توسط شرکت مینو عرضه شد. دهه ۱۳۴۰ دهه طلایی شرکت صنعتی مینو بود؛ به طوری که این شرکت با توسعه کارگاه‌ها، زمین‌های جدیدی خریداری کرد و کارخانجات مینو با سیاست عدم تمرکز صنایع در تهران در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ شمسی در خرمدره از توابع شهرستان زنجان استقرار یافتند.
عرضه آدامس
شرکت مینو توانست با عرضه آدامس بادکنکی به بازار، تولید آدامس شیک، تأسیس واحدهای تولید بیسکویت و شکلات و تولید دو محصول به نامهای کیت‌کت (Kit Kat) و اسمارتیز (Smarties) تحت لیسانس یک شرکت انگلیسی، مقام اول را از نظر تولید و فروش شکلات در ایران کسب کند.
راه‌اندازی کارگاه پفک
علی خسروشاهی در سفرهایش به خارج از کشور مرتب در نمایشگاه‌ها و مغازه‌ها نمونه اجناس مختلف را جمع‌آوری می‌کرد و می‌چشید. اما یک روز به محصولی برخورد که بعدها در ایران با نام پفک نمکی به بازار عرضه شد. جنسی که علی خسروشاهی به آن برخورده بود، محصول شرکت آمریکایی به نام بیاتریس فودز (Beatrice Foods) بود. حسن خسروشاهی، پسر علی، در خصوص نام‌گذاری این محصول می گوید:
در دوران کودکی با مادرم به قنادی مینا در ابتدای خیابان نادری می‌رفتیم. آن‌ها یک شیرینی داشتند به نام پفک که خیلی مورد علاقه من بود. محصولی که قرار بود تولید شود، خیلی پف داشت و چون محصول شوری بود، من تصمیم گرفتم که اسم آن را پفک نمکی بگذارم و با عجله زیاد این اسم را ثبت کردم. در همین سال، کارگاه بیسکویت‌سازی هم راه‌اندازی شد.
علی خسروشاهی به‌دلیل اینکه به رژیم قبلی وابستگی نداشت، مشمول بند «دال» قانون حفاظت از صنایع شد. این بند شامل کسانی می‌شد که هیچ مسأله‌ای نداشتند و دولت هم از آنان حمایت می‌کرد. اما برخی از سخنرانی‌های گروه‌های چپ‌گرا باعث شد که کارگران خسروشاهی در ۲۹ بهمن ۱۳۵۸ وی را در کارخانه خودش گروگان بگیرند و خواهان افزایش حقوق، تقسیم سود ویژه و سهام مجانی شدند. پس از چند روز گروگان‌گیری در روز ۶ اسفند ۱۳۵۸، با حضور نماینده دادستان کل انقلاب، علی خسروشاهی پذیرفت تا حل نهایی مسائل مربوط به کلیه دارایی‌های خود و خانواده‌اش را به حکمیت توسط دادستان کل انقلاب بسپارد.
اما در فروردین ۱۳۵۹، ابوالحسن بنی‌صدر در نامهای به وزارت صنایع اعلام کرد که شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران در جلسه ۲۷ اسفند ۱۳۵۸ بر اساس پیشنهاد وزارت صنایع، اداره کارخانجات گروه صنعتی مینو (صنعتی پارس، خوراک و…) را به این وزارتخانه سپرده است! در نتیجه آخرین امیدهای علی خسروشاهی بعد از واقعه گروگان‌گیری نقش بر آب شد. سرانجام او در سال ۱۳۵۹ برای همیشه ایران را ترک کرد و در نهایت در سال ۱۳۷۷ به دور از وطن درگذشت.
حسن خسروشاهی، کارآفرین کانادایی ایران‌تبار
حسن خسروشاهی، فرزند علی خسروشاهی است که تحصیلات خود را در دو رشته حقوق و اقتصاد از دانشگاه تهران گذرانده است. او به‌عنوان میراث‌دار خاندان خسروشاهی توانست شرکت مینو را به بزرگ‌ترین و مشهورترین شرکت تولید صنایع خوراکی در ایران مثل بیسکویت، ویفر، شکلات، تافی، پفک نمکی و… تبدیل کند.
از فروشگاه زنجیره‌ای قطعات الکترونیکی تا فعالیت‌های بشردوستانه
حسن خسروشاهی بعد از مهاجرتش به کانادا در دهه ۱۳۶۰ (۱۹۸۲ میلادی)، فروشگاهی به نام فیوچر شاپ (Future Shop) را تأسیس کرد که در زمینه قطعات الکترونیک فعالیت داشت. این فروشگاه به همت وی بعد از مدتی به یکی از بزرگ‌ترین فروشگاه‌های زنجیره‌ای کانادا با ۹۰ شعبه و حدود ۸۰۰۰ کارمند تبدیل شد؛ اما بعدها او این فروشگاه را با قیمت ۵۸۰ میلیون دلار به شرکت آمریکایی بست بای (Best Buy) فروخت. از آن زمان به بعد، حسن خسروشاهی تمرکز خود را بر روی توسعه املاک و مستغلات در کلمبیای انگلستان، داروسازی، امور خیریه و انجام کارهای بشردوستانه از طریق شرکت‌هایش گذاشت. او همچنین برای مدتی مدیریت مؤسسه فراستر (Froster)، ریاست شرکت سهامی عام پست کانادا و مدیریت بانک کانادا را برعهده داشت.
نزهت خسروشاهی، همسر وی نیز یک فعال اجتماعی است که چندین سال در امور خیریه فعالیت دارد و در حوزه‌های هنری نیز کار می‌کند. آن‌ها دارای دو فرزند به نامهای بهزاد و گلنار هستند. بهزاد هم‌اکنون به‌عنوان مدیر صندوق سرمایه خصوصی شرکت DRI Capital (دراگ رویالتی) در تورنتو فعالیت دارد. گلنار نیز بنیان‌گذار Reservoir Media است که در صنعت موسیقی فعالیت می‌کند.
هم‌اکنون ثروت حسن خسروشاهی را حدود ۱/۲ میلیارد دلار تخمین می‌زنند و او را تنها بازمانده نسل کارخانه‌داران بزرگ ایران می‌دانند. از دیگر افتخارات حسن خسروشاهی نیز این است که نخست‌وزیر بریتیش کلمبیا در سال ۲۰۰۳ او را سخاوتمندترین خیر و حامی مردم معرفی کرد.
دارا خسروشاهی، مدیرعامل اجرایی شرکت تکنولوژی‌های اوبر
دارا از نوادگان خاندان خسروشاهی (فرزند اصغر) است که از زمان تصدی جایگاه مدیرعاملی در شرکت اوبر، شهرت جهانی پیدا کرده است. او زمانی که تنها ۹ سال داشت، پس از انقلاب به‌همراه خانواده‌اش به جنوب فرانسه مهاجرت کرد. اما پس از مدتی خانواده وی برای پیوستن به دیگر اعضای خانواده‌شان به نیویورک در ایالات متحده آمریکا رفتند.
دارا خسروشاهی در سال ۱۹۹۱ کارشناسی مهندسی بیوالکتریک خود را از دانشگاه براون (Brown) گرفت و مانند دیگر اعضای خاندان خسروشاهی در امور مالی و فناوری مشغول به کار شد. او به‌مدت ۷ سال برای بانک سرمایه‌گذاری الن و همکاران (Allen & Company) کار کرد و در سال ۱۹۹۸ به‌عنوان رئیس مشاور ارشد برنامه‌ریزی راهبردی به شرکت یواس‌ای نتورک (USA Network) پیوست. پس از آن، در شرکت دیگری به جایگاه مدیر ارشد مالی آی‌ای‌سی (IAC) رسید. بسیاری از افراد پیش از این، او را به‌عنوان مدیرعامل اجرایی اکسپدیا (Expedia) می‌شناختند.
دارا به‌واسطه هوش و درایتی که داشت، توانست اکسپدیا را به پردرآمدترین آژانس مسافرتی آنلاین آمریکا تبدیل کند. البته او هیچ وقت تصور نمی‌کرد که بتواند مدیرعامل خوبی شود؛ اما اکنون در فهرست وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا به‌عنوان یکی از ایرانیان برجسته آمریکایی به‌شمار می‌رود. او همچنین در کنار مسئولیت‌های بسیار خود از سال ۲۰۱۵ در هیأت مدیره نیویورک تایمز (New York Times) کمپانی نیز عضویت دارد.
در شهریور ماه ۱۳۹۶ (۲۷ اوت ۲۰۱۷)، هیأت مدیره اوبر به او به‌عنوان مدیرعامل جدید این استارتاپ ارزشمند و شرکت نوپای فناوری در جهان رأی داد و از این زمان بود که دارا به‌طور رسمی مدیرعامل این شرکت شد. اوبر در شرایطی به دارا سپرده شد که بحران سختی را تجربه می‌کرد. اما او توانست اوبر را به شرکت بزرگ امروزی تبدیل کند.
دارا خسروشاهی همچنین از منتقدین جدی و صریح دونالد ترامپ بود و با فرمان اجرایی ترامپ برای ممنوعیت سفر کشورهای مسلمان به آمریکا به‌شدت مخالف بود. او همچنین باور داشت که آمریکا ملت مهاجران است و این ممنوعیت می‌تواند بسیاری از مشتریان شرکت‌هایش رو تحت‌تأثیر قرار بدهد. دارا از حامیان مالی هیلاری کلینتون در انتخابات ریاست‌جهموری ۲۰۱۶ آمریکا نیز به‌شمار می‌رفت.
دارا خسروشاهی سال ۲۰۱۲ با همسر دوم خود سیدنی شاپیرو (Sydney Shapiro) ازدواج کرد. او از همسر اول خود یک پسر و دختر به نامهای الکس (Alex) و کلوئه (Chloe) دارد و همچنین دارای دوقلوی پسر به نامهای هایس اپیک (Hayes Epic) و هوگو گوبریت (Hugo Gubrit) از همسر دوم است. او وقت زیادی را با خانواده بزرگ خود می‌گذراند.
در حال حاضر دارا خسروشاهی از کارآفرینان برجسته آمریکایی به‌شمار می‌رود که میزان دارایی‌اش به ۲۲۰ میلیون دلار می‌رسد. البته در سال ۲۰۱۶ اعلام شد که او بالاترین درآمد و دستمزد را در میان درآمد مدیرعامل‌های آمریکایی دارد.
مقالات مرتبط : تقی توکلی؛ از بیوگرافی تا کبریت توکلی
سخن پایانی
شمار زیادی از اعضای خاندان خسروشاهی در زمره مدیران و مؤسسان کسب‌وکارها هستند که در این مقاله به مهم‌ترین آن‌ها علی خسروشاهی، حسن خسروشاهی و دارا خسروشاهی اشاره شد. همچنین هادی و علی پرتوی نیز از پسرعمه‌های دارا هستند که هم‌اکنون هر کدام به‌عنوان کارآفرینان و سرمایه‌گذاران ایرانی‌تبار مقیم سان فرانسیسکو به حساب می‌آیند.
داستان خاندان خسروشاهی به ما نشان می‌دهد که کارآفرینان اصیل در هر جغرافیایی که باشند، بالاخره راه خودشان را پیدا می‌کنند. حتی در بدترین شرایط که همه اموالشان مصادره شده و مجبورند که دوباره از صفر شروع کنند، هیچ وقت ناامید نمی‌شوند! بنابراین، آشنایی با تجارب و زندگی موفقیت‌آمیز چنین افرادی می‌تواند راهنمای خوبی برای بسیاری کارآفرینان و جوانان علاقه‌مند ایرانی باشد.
منبع: techrasa.com
ممنون که این داستان رو تا انتها مطالعه کردین امیدواریم،سهمی در توسعه فردی شما داشته باشیم